Voor Turken is koffie meer dan een warm drankje, het is onderdeel geworden van de cultuur. Dat koffiebonen gebrand konden en daarna tot een kruidig en pittig drankje konden worden omgetoverd, is ontdekt in Ethiopië. Al gauw kwam koffie via de handel ook in het Ottomaanse rijk terecht. In Turkije is koffie al meer dan 500 jaar een bekende drank. Koffie heeft veel te maken met vriendschap en heeft ook een rol gekregen in andere aspecten van het sociale leven. Een Turks gezegde is dat een goede kop koffie gedurende 40 jaar zal worden herinnerd.
Hoe zet je Turkse koffie?
Er zijn geen koffieautomaten die Turkse koffie zetten en de Turken zouden dat wellicht ook niet appreciëren. Het lijkt wel een beetje op de Japanse theeceremonie. Voor Turkse koffie heb je alleen gemalen koffie, water en suiker nodig. De suiker is naar gelang behoefte maar iedereen die wel eens Turkse koffie heeft gedronken, weet dat die vaak erg zoet is. De koffie maak je in een cezve. Een cezve is een kleine kan van koper op messing met een lange steel. De koffie wordt hierin langzaam gekookt. Het is een kwestie van geduld hebbe om echte Turkse koffie te maken.
Turkse koffie (100 gram) Kurukahveci Mehmet Efendi
Turkse gemalen koffie van het merk Kurukahveci Mehmet efendi.
Menzir cezve no:5 (voor turkse koffie)
Menzir cezve voor Turkse koffie, geschikt voor 5 glazen Turkse koffie.
De eerste koffiewinkel
Tegenwoordig is het heel vanzelfsprekend dat je overal koffie kan kopen in iedere soort die jij wil hebben. Maar voor de Turken is het een belangrijk feit dat de eerste koffiewinkel ter wereld in Istanbul was gevestigd. Het gebruik van koffie heeft zich ook vanuit Turkije over de rest van Europa verbreid. Daar is men in Turkije zeer trots op en vaak verbaast men zich daar over het feit dat Italië als hét koffieland wordt gezien. De traditie gaat in Turkije veel langer terug.
Het draait om het schuim
Door het lange koken van Turkse koffie ontstaat er automatisch een laagje schuim als deze wordt uitgegoten. Koffie zonder schuim is voor de meeste Turken dan ook geen echte koffie. De schuim geeft extra smaak aan de koffie. Onder een laagje schuim blijft de koffie ook langer warm. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat een gast in een restaurant in Turkije vraagt om een koffie met een dikke schuimlaag. Schuim op de koffie staat voor kwaliteit in het land.
Een glas water bij de koffie
Turkije heeft een eeuwenoude traditie van gastvrijheid waarbij ook de koffie een rol speelt. Als je als gast wordt uitgenodigd, krijg je uiteraard al snel een kop Turkse koffie. Daarbij wordt ook altijd een glas water geserveerd. Daarna zal de gastheer of de gastvrouw goed opletten in welke volgorde jij de drankjes neemt. Als je eerst een slok water neemt voor de koffie, dan heb je honger. Er zullen dan meteen maatregelen worden genomen om een maaltijd voor je te bereiden. Het is een weetje dat je goed van pas kan komen.
Gezouten koffie
Nog steeds is het in Turkije vaak de gewoonte dat huwelijken georganiseerd worden door de familie. Het hoort echter ook bij de traditie dat de man om de hand van zijn gehoopte bruid gaat vragen. In dat geval maakte in het verleden de potentiële bruid een kop koffie voor haar eventueel toekomstige man. Daarbij kon de dochter des huizes ook haar mening geven over het gearrangeerde huwelijk. Indien de koffie zo zout was dat deze bijna niet meer te drinken was, kon de bruidegom zich nog bedenken. Vandaag de dag is het de gewoonte dat er altijd een beetje zout in de koffie wordt gedaan bij een huwelijksaanzoek. Iedereen drinkt dan een kopje licht gezouten koffie.
Het voorspellen van de toekomst
In Turkse koffie wordt de koffiedik niet gezeefd. Dat heeft ook een speciale bedoeling. Waarzeggers kunnen op basis van de patronen in het koffiedik veel voorspellen over jouw toekomst. Het werkt als volgt als je bij een waarzegger bent. Je drinkt op je gemak je koffie op. Als dat gebeurd is, keer jij je kopje om op een speciaal schoteltje. Dat hou je vast terwijl jij nadenkt over hetgeen je van je eigen toekomst zou willen weten. Op basis van de patronen op het schoteltje vertelt de waarzegger je wat jij wilt weten. Het is weer eens wat anders dan theebladeren.
Turks fruit
Een andere manier om te kijken wat een gast denkt over de geboden ontvangst is het serveren van Turks fruit of een andere lekkernij bij de afsluitende koffie. Dit wordt ook wel lokum genoemd. De gast die het lokum opeet, geeft daarmee te kennen dat hij tevreden is over de geboden gastvrijheid. Wordt het snoepgoed echter afgeslagen dan is dat een slecht teken. Dat soort beledigingen kunnen tot vetes leiden die vele jaren kunnen duren. Dus ook als je niet van Turks fruit houdt, zijn er momenten dat je het maar beter kan opeten.
Turkse koffie en Unesco
In Turkije is men trots op de koffie die zo specifiek bij het land lijkt te horen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Turkse koffie inmiddels is opgenomen op de lijst van het immateriële erfgoed van de mensheid. Die eer werd al in 2013 toegekend en is voor Turkije erg belangrijk. Als toerist in het land is het derhalve altijd een goed idee om iets te weten van de tradities van het land. Het aanbieden van een kop koffie is in Turkije ook vaak verbonden met een teken van vriendschap. Koffie weigeren is iets dat je beter kan uitleggen om locals niet te beledigen.
Turkse koffie is gezond
Het is vaak een feit dat er veel suiker in Turkse koffie zit en de nadelen voor de gezondheid zijn daarvan bekend. Maar koffie is ook een leverancier van veel antioxidanten. Hiervan wordt aangenomen dat ze een bijdrage leveren aan het verminderen van het risico op kanker en hart- en vaatziekten. In Turkije wordt Turkse koffie ook als een middel gezien om onder andere hoofdpijn te bestrijden. In de praktijk geldt natuurlijk dat ook voor koffie geldt dat je dit met mate dient te gebruiken. Voor het slapen gaan nog koffie drinken, wordt afgeraden.
